استون Acetone
استون یا پروپانون یک ترکیب آلی با فرمول C۳H۶O است. این ترکیب، ساده ترین و کوچکترین ماده در گروه کتون ها است. پروپانون یک مایع بی رنگ، فرار، قابل اشتعال و دارای بوی مشخص است. استون با آب قابل اختلاط است و به عنوان یک حلال مهم در صنعت، خانه و آزمایشگاه به کار می رود. عمدتاً از پروپانون به عنوان حلال و تولید متیل متاکریلات و بیسفنول استفاده می شود. استفاده های خانگی از استون به عنوان ماده مؤثر در پاک کننده لاک ناخن و به عنوان نازک کننده لایه رنگ است. استون از طریق فرآیندهای طبیعی متابولیکی در بدن انسان تولید و دفع می شود. به طور معمول در خون و ادرار وجود دارد.
کاربردهای استون
حدود یک سوم استون جهان به عنوان یک حلال استفاده می شود و یک چهارم به صورت استون سیانوهیدرین، پیش ساز متیل متاکریلات مورد استفاده قرار می گیرد. مهم ترین موارد کاربردی پروپانون به صورت زیر است:
۱-استفاده به عنوان حلال آلی
- استون برای بسیاری از پلاستیک ها و برخی از الیاف مصنوعی یک حلال خوب است. این ماده برای نازک شدن رزین پلی استر، تمیز کردن ابزار مورد استفاده و حل کردن اپوکسی ها و قسمت های فوق قبل از سخت شدن آنها استفاده می شود.
- پروپانون به عنوان یکی از اجزای فرار برخی از رنگ ها و لاک ها به کار می رود.
- به عنوان یک افزودنی در آماده سازی فلز قبل از نقاشی یا لحیم کاری مفید است که به جلوگیری از اثر زنگ زدگی کمک می کند.
۲- استفاده به عنوان حامل استیلن
اگرچه پروپانون قابل اشتعال است اما به عنوان یک حلال برای حمل و نقل ایمن و ذخیره سازی استیلن استفاده می شود؛ به این ترتیب به راحتی نمی تواند به عنوان یک ترکیب خالص، تحت فشار قرار گیرد. مخازن حاوی ماده متخلخل ابتدا با استون پر شده و به دنبال آن استیلن که درون استون حل می شود، انبار می گردد. یک لیتر استون می تواند حدود ۲۵۰ لیتر استیلن را با فشار ۱۰ بار حل کند.
۳-استون یک واسطه شیمیایی
- استون برای سنتز متیل متاکریلات استفاده می شود. این واکنش با تبدیل اولیه استون به استون سیانوهیدرین شروع می شود: در مرحله بعد، نیتریل به آمید غیر اشباع هیدرولیز می شود که یک فرآیند استری شدن است.
- یکی دیگر از کاربردهای عمده استون (حدود ۲۰٪) سنتز بیسفنول است. بیسفنول، جزء بسیاری از پلیمرها مانند پلی کربنات ها، پلی اورتان ها و رزین های اپوکسی است. این واکنش از نوع واکنش های تراکمی با پروپانون است.
- میلیون ها کیلوگرم استون در تولید حلال های متیل ایزوبوتیل الکل و متیل ایزوبوتیل کتون استفاده می شود. این محصولات از طریق میعان اولیه آلدول برای تولید الکل دی استون بوجود می آیند.
۴-کاربرد استون در آزمایشگاه های شیمیایی
- در آزمایشگاه از استون به عنوان یک حلال قطبی در انواع واکنش های آلی مانند واکنش های جانشینی دوگانه استفاده می شود.
- استفاده از حلال استون برای اکسیداسیون جونز بسیار مهم است.
- به دلیل کم هزینه بودن، پروپانون یک حلال رایج در شستشوی ظروف آزمایشگاهی است.
- استون را می توان بدون یخ زدن با یخ خشک تا ۷۸ درجه سانتیگراد سرد کرد. استون / حمام یخ خشک معمولاً برای انجام واکنش ها در دماهای پایین به کار می رود.
- استون در نور ماورای بنفش فلورسنت واکنش نشان می دهد و بخار آن می تواند به عنوان یک ردیاب فلورسنت در آزمایش های جریان سیال مورد استفاده قرار گیرد.
- استون برای رسوب پروتئین ها استفاده می شود.
۵-کاربرد در تمیز کردن
استون با درجه پایین نیز معمولاً در بخش های آزمایشگاهی – دانشگاهی به عنوان ماده شستشوی ظروف شیشه ای برای از بین بردن باقی مانده ها و مواد جامد قبل از شستشوی نهایی استفاده می شود. پروپانون هنگام خشک شدن، مقدار کمی باقیمانده را روی سطح می گذارد که برای نمونه های سطحی نامطلوب است. استون همچنین برای از بین بردن لکه های خاص در مطالعات میکروسکوپی استفاده می شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان در مورد استون با آفتاب شیمی در ارتباط باشید.
| فرمول شیمیایی | C3H6O |
